ആർഷം

വേദ പുരുഷന് ആറംഗങ്ങള്‍, അവയവങ്ങള്‍ ഉണ്ട്. ശിക്ഷാ, കല്പം, വ്യാകരണം, നിരുക്തം, ഛന്ദസ്സ്, ജ്യോതിഷം. ശിക്ഷ വേദത്തിന്റെ മൂക്കാണ്. മണമറിയുന്നതും ശ്വാസം സ്വീകരിക്കുന്നതും മൂക്കിലൂടെയാണ്. ശിക്ഷ വേദത്തിന്റെ...

ഇംഗ്ലീഷില്‍ firefly pose എന്നാണ് പറയുക. ടിട്ടിഭം ഒരു ചെറിയ പക്ഷിയാണ്. കുളക്കോഴി, ആസനം കുലുക്കിപ്പക്ഷി എന്നൊക്കെ ടിട്ടിഭത്തിന് അര്‍ത്ഥം പറയും. പണ്ട് രണ്ടു ടിട്ടിഭങ്ങള്‍ ഒരു...

വേദങ്ങള്‍ നാലാണ്, ഋഗ്വേദം, യജുര്‍വേദം, സാമവേദം, അഥര്‍വവേദം. ഇവയെ ശ്രുതി എന്നും പറയും. കാരണം ഇവ ഋഷിമാരുടെ അന്ത:കര്‍ണങ്ങളില്‍ പതിച്ചവയാണ്, വെളിപ്പെട്ടവയാണ്. 'അനന്താ വൈ വേദാ:' എന്നാണ്....

ധ്വജം എന്നാല്‍ കൊടി, കൊടിമരം, കൊടിയടയാളം എന്നൊക്കെ അര്‍ത്ഥം. മഹാവിഷ്ണു ഗരുഡധ്വജനാണ്. കൊടിയടയാളം ഗരുഡനാണ് എന്നര്‍ത്ഥം. വാഹനവും ഗരുഡനാണ്. കാമദേവന്‍ മകരധ്വജന്‍. മകരമത്സ്യമാണ് കാമദേവന്റെ കൊടിയടയാളം. അര്‍ജുനന്‍...

മന്ത്ര യോഗത്തിന്റെ അടിസ്ഥാനം അക്ഷരങ്ങളാണ്. ഭാഷ അതില്‍നിന്നാണ് ഉണ്ടാവുന്നത്. Language is for communication എന്ന പാശ്ചാത്യ സിദ്ധാന്തത്തില്‍ ഒതുങ്ങുന്നതല്ല ഭാരതത്തിലെ ഭാഷാ സങ്കല്പം. അതിന് പരബ്രഹ്‌മത്തോളം,...

ക്രൗഞ്ചമെന്ന പക്ഷി പുരാണപ്രസിദ്ധമാണ്. മാ നിഷാദ പ്രതിഷ്ഠാം ത്വം അഗമ: ശാശ്വതീ: സമാ: യത് ക്രൗഞ്ചമിഥുനാദേകം അവധീ: കാമമോഹിതം. ഇണക്രൗഞ്ചപ്പക്ഷികളിലൊന്നിനെ വേടന്‍ അമ്പെയ്ത് കൊന്നപ്പോള്‍ അതില്‍ കരുണ...

ഭഗവാന്‍ പരമേശ്വരന്‍ തന്റെ ഢക്കാ നാദത്തിലൂടെ 14 മാഹേശ്വരസൂത്രങ്ങള്‍ അവതരിപ്പിച്ചു. അതില്‍ നിന്ന് പാണിനി അഷ്ടാദ്ധ്യായി എന്ന സംസ്‌കൃത വ്യാകരണം രചിച്ചു. അതിന് കാത്യായനന്‍ വാര്‍ത്തികവും രചിച്ചു....

കോണാസനങ്ങള്‍ പലതുണ്ട്. ശരീരത്തിന് വശങ്ങളിലേക്ക് പ്രവര്‍ത്തനം വരുന്ന ആസനങ്ങള്‍ പൊതുവെ കുറവാണ്. സൂര്യനമസ്‌കാരത്തില്‍ വരുന്നേയില്ല. പാര്‍ശ്വചലനം വരുന്നവയാണ് ത്രികോണാസനം, പാര്‍ശ്വ ത്രികോണാസനം മുതലായവ. ആ ഗ്രൂപ്പില്‍ പെട്ടതു...

വിദ്യ എങ്ങിനെ കൊടുക്കണം എങ്ങിനെ വാങ്ങണം എന്നു കാണിച്ചു തരുന്നു, ഈ കഥ. ശ്രദ്ധ, അന്നദാനം,വിനയം മുതലായവ ധാര്‍മ്മികമായി എങ്ങിനെ സഹായിക്കും എന്നും. ഛാന്ദോഗ്യോപനിഷത്തില്‍ വരുന്നതാണ് ഈ...

ഉഷ്ട്രം എന്നാല്‍ ഒട്ടകം. Camel pose എന്നാണ് ഇംഗ്ലീഷില്‍ പറയുന്നത്. കഠിനമായ മരുഭൂമിയിലൂടെ സഞ്ചരിക്കാന്‍ ഉപയോഗിക്കുന്ന വാഹനമൃഗമാണ് ഒട്ടകം. അനേകം ദിവസം വെള്ളമില്ലാതെ ജീവിക്കാനുള്ള ഒരു ഘടന...

കുരുദേശത്ത് ഒരു ഗ്രാമത്തില്‍ ചക്രായണനെന്ന ആചാര്യനുണ്ടായിരുന്നു. അനേകം ശിഷ്യന്മാരുള്ള ഒരു ഗുരുകുലത്തിന്റെ പ്രധാനാചാര്യനായിരുന്നു അദ്ദേഹം. മകനായ ഉഷസ്തിയും അതേപോലെ പ്രസിദ്ധനും പണ്ഡിതനുമായിരുന്നു. അക്കാലത്ത് കുരു ദേശത്ത് അതിവര്‍ഷവും...

ഇംഗ്ലീഷില്‍ dancer pose, അഥവാ Lord of the dance pose എന്നൊക്കെ ഇതിന് പേരുണ്ട്. നടരാജനായ ശിവനെ ഓര്‍മിപ്പിക്കുന്നതാണ് ഈ ആസനം. ലോകസംഹാരത്തിനിടയിലും താണ്ഡവമാടുന്ന ശിവന്‍....

യോഗ യാജ്ഞവല്ക്യം എന്ന യോഗ ഗ്രന്ഥം പ്രസിദ്ധമാണ്. സംയോഗോ യോഗ ഇത്യുക്തോ ജീവാത്മ പരമാത്മനോ: (ജീവാത്മാവും പരമാത്മാവും തമ്മിലുള്ള സംയോഗമാണ് യോഗം) എന്ന് യാജ്ഞവല്ക്യന്‍ ഇതില്‍ യോഗത്തെ...

ഒരു വ്യക്തി അതിന്റെ പ്രകടീകരണത്തിനു അറിഞ്ഞോ അറിയാതേയോ അനുഷ്ഠിക്കുന്ന തപസ്സാണ് അമ്മയുടെ ഗര്‍ഭത്തിലുള്ള വാസം. ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും സങ്കീര്‍ണമായ ഹൃദയം, ശ്വാസകോശം, തലച്ചോറ് മുതലായ അവയവങ്ങള്‍ സൃഷ്ടിക്കുന്ന...

ഭാഗവതത്തിലെ അതിമനോഹരമായ ഒരു കഥാഭാഗമാണ് രാസക്രീഡ. സംസ്‌കൃത വ്യാകരണമായ പാണിനീയ സൂത്രങ്ങളെ സാധാരണക്കാര്‍ക്ക് പ്രാപ്യമായ വിധത്തില്‍ ആക്കിയത് ഭട്ടോജ ദീക്ഷിതരാണ്; സിദ്ധാന്ത കൗമുദി അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഗ്രന്ഥമാണ്. അദ്ദേഹം...

കുക്കുടമെന്നാല്‍ പൂവന്‍കോഴി. 'താക്കോല്‍ കൊടുക്കാതരുണോദയത്തില്‍ താനേ മുഴങ്ങും വലിയോരലാറം' ആണ് കോഴി. ലോകത്തെങ്ങുമുള്ള സാഹിത്യങ്ങളില്‍ ഈ അലാറത്തിന്റെ അകമ്പടിയോടെ ഉദിച്ചുയരുന്ന സൂര്യന്റെ പരാമര്‍ശം കാണാം. മനുഷ്യ ജീവിതത്തിന്റെ...

ബ്രാഹ്‌മണര്‍ നിത്യകര്‍മ്മത്തിന്റെ ഭാഗമായി കുളി കഴിഞ്ഞ ഉടനെ അതേ ജലാശയത്തില്‍ വെച്ച് തര്‍പ്പണം ചെയ്യണമെന്നു വിധിയുണ്ട്. ഇരുകൈപ്പത്തികളും ചേര്‍ത്ത്, പൂണൂല്‍ പെരുവിരലില്‍ കോര്‍ത്ത് കൈക്കുടന്നയില്‍ ജലം കോരിയെടുത്ത്...

കൗമുദീജീവനന്‍, ചന്ദ്രികാപായി, ചക്രവാകം എന്നൊക്കെ പര്യായമുള്ള ഒരു പക്ഷിയുടെ പേരാണ് ചകോരം. കൗമുദി അഥവാ ചന്ദ്രിക അഥവാ നിലാവാണ് ഇതിന്റെ ഭക്ഷണം. 'ചന്ദ്രികാ കിരണേന തൃപ്യതി' എന്നാണ്...

'യത: അഭ്യുദയ നിശ്രേയസ സിദ്ധി: സ ധര്‍മ്മ:' എന്ന് ധര്‍മ്മത്തിനെ വൈശേഷികദര്‍ശനം നിര്‍വചിക്കുന്നു. ഭൗതികവും അത്മീയവുമായ പുരോഗതി തരുന്നത് ധര്‍മ്മം എന്ന്. ഇതു തന്നെയാണ് സംഘ പ്രാര്‍ത്ഥനയിലെ...

ഊഞ്ഞാലാടുക, വായുവില്‍ തന്റെ ഭാരം അറിയാതെ തങ്ങി നില്ക്കുക, എന്നത് ആനന്ദകരമായ അനുഭവമാണ്. എല്ലാ പ്രായക്കാര്‍ക്കും ഇത് ആസ്വാദ്യമാണ്. ഈ ഒരു സിദ്ധി കൃത്രിമമായി അനുഭവവേദ്യമാക്കുകയാണ് ഈ...

യമങ്ങളില്‍ രണ്ടാമത്തേത് സത്യമാണ്. കള്ളം പറയരുത് എന്നുള്ളത് ലോകത്തെല്ലായിടത്തും അംഗീകരിക്കപ്പെട്ട ഒരു തത്വമാണ്. സൃഷ്ടിക്കു മുമ്പേ തന്നെ ഋതം, സത്യം എന്നിവ ഉണ്ടായിരുന്നു എന്ന് വേദങ്ങള്‍ തന്നെ...

സൂര്യ നമസ്‌കാരത്തില്‍ ഈ ആസനം വരുന്നുണ്ട്. പര്‍വ്വതത്തെപ്പോലെ ഉറച്ചുനില്‍ക്കുക എന്നു നാം സാധാരണ പറയാറുണ്ട്. എന്നാല്‍ പുരാണങ്ങളില്‍ പറയുന്നത്, പണ്ട് പര്‍വതങ്ങള്‍ പറന്നു നടന്നിരുന്നുവെന്നാണ്. അവയ്ക്ക് ചിറകുണ്ടായിരുന്നുവത്രെ....

ഗംഗേ ച യമുനേ ചൈവ ഗോദാവരി സരസ്വതി നര്‍മ്മദേ സിന്ധു കാവേരി ജലേസ്മിന്‍ സന്നിധിം കുരു ഗംഗ മുതലായ ഏഴു നദികള്‍ എന്റെ മുന്നിലുള്ള കിണ്ടിയിലെ ജലത്തില്‍...

താഡാസനം നമ്മള്‍ ഈ പംക്തിയില്‍ കണ്ടിട്ടുണ്ട്. അതിന്റെ വകഭേദമാണ് ഈ ആസനം. താഡമെന്നാല്‍ പനമരമാണ്. ഏതു കാറ്റിലും കുലുങ്ങാത്ത ശക്തനായ ഒറ്റത്തടി വൃക്ഷം. ജീവിതത്തില്‍ എന്തു പ്രതിസന്ധി...

ചതുര്‍വിധ പുരുഷാര്‍ത്ഥങ്ങളാണ്, ധര്‍മ - അര്‍ഥ - കാമ - മോക്ഷങ്ങള്‍. മേല്പുത്തൂര്‍ നാരായണ ഭട്ടതിരിപ്പാട്, മോക്ഷത്തെ ഉരു (ശ്രേഷ്ഠ)പുരുഷാര്‍ഥം - എന്നു വിശേഷിപ്പിക്കുന്നു. മറ്റുള്ളവയില്‍ മരണഭയമുണ്ട്....

ശ്രീകൃഷ്ണന്റെ കുട്ടിക്കാലത്തെ കുസൃതികള്‍ ഓര്‍മ്മിപ്പിക്കുന്നതാണ് ഈ ആസനം. ശ്രീകൃഷ്ണന്‍ ഭാരതീയ ജീവിതത്തില്‍ ഏറ്റവും കൂടുതല്‍ സ്വാധീനം ചെലുത്തിയ വ്യക്തിത്വമാണ്. പൂര്‍ണ പുണ്യാവതാരമാണ്. അദ്ദേഹത്തിന്റെ ജനനം മുതല്‍ മരണം...

ഈശ്വരനെ പ്രതിപാദിക്കാന്‍ ഏറ്റവും അനുയോജ്യമായ പദമേതാണ്? യോഗദര്‍ശനത്തിന്റ താത്വിക അടിസ്ഥാനമാണ് സാംഖ്യ ദര്‍ശനം. എന്നാല്‍ അതില്‍ ഈശ്വരന്റെ നേരിട്ടുള്ള പരാമര്‍ശമില്ല. യോഗത്തിലുണ്ടുതാനും. പാതഞ്ജലയോഗ ദര്‍ശനത്തില്‍ ഒന്നാമധ്യായത്തില്‍ 27ാമത്തെ...

ഇംഗ്ലീഷില്‍ ഇതിന് മങ്കി പോസ് എന്ന പേരുണ്ട്. പക്ഷെ ഹനുമാനെ വെറുമൊരു കുരങ്ങനായി കാണാന്‍ നമ്മുടെ മനസ്സനുവദിക്കില്ല. ഹനുമാന്‍ സീതാന്വേഷണത്തിനായി വാനര സംഘത്തോടെ ദക്ഷിണ സമുദ്രതീരത്തെത്തി. സമ്പാതിയുടെയും...

ആയിരം ദളങ്ങളുള്ള താമരപ്പൂവാണ് മൂര്‍ധാവിലിരിക്കുന്നത്. അതുകൊണ്ട് ഇതിന് സഹസ്രാരപത്മമെന്ന പേരു വന്നു. മുണ്ഡവ്യമോസ്ഥ പത്മേ ദശശത ദളകേ കര്‍ണ്ണികാചന്ദ്രസംസ്ഥാം രേതോനിഷ്ഠാം സമസ്തായുധകലിതകരാം സര്‍വതോ വക്ത്രപത്മാം ആദിക്ഷാന്താര്‍ണ്ണശക്തി പ്രകടപരിവൃതാം...

ഉത്ഥാനം എന്നാല്‍ ഉയര്‍ത്തുക. ഇവിടെ കൈകള്‍ വിപരീത ദിശയില്‍ ഉയര്‍ത്തുന്നു. കുനിയുന്നതിനു വിപരീതമായി കൈകള്‍ ചലിക്കുന്നതിനാല്‍ കുനിച്ചില്‍ എളുപ്പമാവുന്നു. പശ്ചിമ താനാസനത്തിനെ ഇതു സഹായിക്കും. ചെയ്യുന്ന വിധം...