മദന്‍ മോഹന മാളവ്യ

നവംബര്‍ 12
*മദന്‍ മോഹന മാളവ്യജി സ്മൃതി ദിനം*

1861 ഡിസംബര്‍ 25-ന് ഉത്തര്‍പ്രദേശിലെ അലഹബാദില്‍ ജനിച്ച മദന്‍ മോഹന്‍ മാളവ്യ, ‘മകരന്ദ്’ എന്ന പേരില്‍ ബാല്യകാലത്ത് നിരവധി കവിതകള്‍ രചിച്ചു. 1879-ല്‍ കൊല്‍ക്കത്ത സര്‍വകലാശാലയില്‍നിന്ന് ബി.എ. ബിരുദം നേടിയ അദ്ദേഹം, അലഹബാദ് ജില്ലാ സ്‌കൂളില്‍ അധ്യാപകനായി 1884-ല്‍ ചേര്‍ന്നു. 1886-ല്‍ ഇന്ത്യന്‍ നാഷണല്‍ കോണ്‍ഗ്രസിന്റെ രണ്ടാമത്തെ സമ്മേളനത്തില്‍ പങ്കെടുത്തു നടത്തിയ പ്രസംഗമാണ് മാളവ്യയെ ജനശ്രദ്ധയിലേക്കുയര്‍ത്തിയത്. പുതുതായി രൂപവത്കരിക്കപ്പെട്ട ഉപദേശകസമിതികളിലെ പ്രാതിനിധ്യത്തെക്കുറിച്ചായിരുന്നു ആ പ്രഭാഷണം. ‘ഹിന്ദുസ്ഥാന്‍’ എന്ന പേരില്‍ പുറത്തിറങ്ങിയിരുന്ന ആഴ്ചപ്പതിപ്പിനെ ദിനപത്രമാക്കാനാഗ്രഹിച്ചിരുന്ന രാജാറാം പാല്‍സിങ്ങിന്റെ ശ്രദ്ധയില്‍പ്പെട്ട മാളവ്യയെ അദ്ദേഹം ദിനപത്രത്തിന്റെ എഡിറ്ററാകാന്‍ ക്ഷണിച്ചു. 1887-ല്‍ ആ പദവി സ്വീകരിച്ച മാളവ്യ, രണ്ടര വര്‍ഷത്തോളം എഡിറ്ററായി തുടര്‍ന്നു. അതിനുശേഷം അഭിഭാഷകനാകുന്നതിനുള്ള പഠനം പൂര്‍ത്തിയാക്കിയ മദന്‍ മോഹന്‍ മാളവ്യ, 1893-ല്‍ അലഹബാദ് കോടതിയില്‍ പ്രാക്ടീസ് ആരംഭിച്ചു.

ബ്രിട്ടീഷ് സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ ഭരണം രാജ്യത്തിന്റെ വ്യവസായ മേഖലയിലുണ്ടാക്കിയ ദൂരവ്യാപകമായ പ്രത്യാഘാതത്തെക്കുറിച്ച് പത്തൊമ്പതാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ അവസാന ദശകത്തില്‍ത്തന്നെ മനസ്സിലാക്കിയ മാളവ്യ, വിദ്യാഭ്യാസത്തിലൂടെ വിമോചനം എന്ന ആശയത്തിന്റെ പ്രോദ്ഘാടകരിലൊരാളും പ്രായോഗികമായി അതു നടപ്പാക്കിയ അപൂര്‍വം ചിലരിലൊരാളുമാണ്. ഈ ആശയത്തെ പിന്‍പറ്റി ഒരു വിദ്യാഭ്യാസസ്ഥാപനം രൂപവത്കരിക്കണമെന്നാഗ്രഹിച്ച പണ്ഡിറ്റ് മദന്‍ മോഹനെ 1911-ല്‍ ആഗ്രഹസാഫല്യത്തിനായി സഹായിച്ചത് ആനിബസന്റായിരുന്നു. 1898-ല്‍ ബസന്റ് സ്ഥാപിച്ച സെന്‍ട്രല്‍ ഹിന്ദു കോളേജിനെ അംഗമാക്കി വിഖ്യാതമായ ‘ബനാറസ് ഹിന്ദു യൂണിവേഴ്സിറ്റി’ സ്ഥാപിക്കപ്പെട്ടു. ഒരു വ്യക്തിയുടെ ശ്രമഫലമായി രൂപവത്കരിക്കപ്പെട്ട ഇന്ത്യയിലെ ആദ്യ സര്‍വകലാശാലയെന്ന നിലയില്‍ വാരണാസിയില്‍ തലയുയര്‍ത്തി നില്‍ക്കുന്നു ഏഷ്യയിലെ ഏറ്റവും പ്രശസ്തമായ സര്‍വകലാശാലകളിലൊന്നായ ബനാറസ് ഹിന്ദു യൂണിവേഴ്സിറ്റി. ‘ഹിന്ദുസ്ഥാന്‍’ എന്ന പത്രം കൂടാതെ ‘ഇന്ത്യന്‍ ഒപ്പീനിയന്‍’, ‘അഭ്യുദയ’, ‘ലീഡര്‍’, ‘മര്യാദ’ തുടങ്ങി നിരവധി പ്രസിദ്ധീകരണങ്ങളുടെ എഡിറ്ററായ മദന്‍ മോഹന്‍ മാളവ്യ ചരിത്രത്തില്‍ ഇരുളടഞ്ഞുപോകുമായിരുന്ന ‘ഹിന്ദുസ്ഥാന്‍ ടൈംസ്’ എന്ന വിഖ്യാത ദിനപത്രത്തെ രക്ഷിച്ചെടുക്കുന്നതില്‍ ജി.ഡി.ബിര്‍ളയാടൊപ്പം ശ്രദ്ധേയമായ പങ്കുവഹിച്ചു. 1924 മുതല്‍ 1946 വരെ പത്രത്തിന്റെ ചെയര്‍മാനായി തുടര്‍ന്ന അദ്ദേഹം, ഇന്ത്യയിലെ സ്‌കൗട്ടിങ് പ്രസ്ഥാനത്തിനും ശക്തമായ നേതൃത്വം നല്‍കി. അലഹബാദ് കോടതിയിലെ പ്രശസ്തനായ അഭിഭാഷകനായിരുന്ന മദന്‍ മോഹന്‍ മാളവ്യ, സ്വാതന്ത്ര്യ സമരത്തിനായി സമയം ചെലവഴിക്കാന്‍ തന്റെ അഭിഭാഷകവൃത്തി 1911-ല്‍ പൂര്‍ണമായി ഉപേക്ഷിച്ചു. 1924-ല്‍ ചൗരിചൗര സംഭവത്തെത്തുടര്‍ന്ന് പ്രക്ഷോഭകാരികള്‍ക്ക് നിയമസഹായം നല്‍കാനായി മാത്രമാണ് പിന്നീട് അഭിഭാഷകന്റെ കുപ്പായമണിഞ്ഞത്.

സ്വാതന്ത്ര്യസമരകാലത്തെ നിരവധി പ്രക്ഷോഭങ്ങള്‍ക്കു നേതൃത്വം നല്‍കിയ മദന്‍ മോഹന്‍ മാളവ്യ ഖിലാഫത് പ്രസ്ഥാനത്തില്‍ കോണ്‍ഗ്രസ് പങ്കെടുക്കുന്നതിന് എതിരായിരുന്നു. സൈമണ്‍ കമ്മിഷനെതിേരയുള്ള പ്രക്ഷോഭങ്ങളിലും സിവില്‍ നിസ്സഹരണ പ്രസ്ഥാനങ്ങളിലും പങ്കെടുത്ത മദന്‍ മോഹന്‍ മാളവ്യ, ന്യൂനപക്ഷങ്ങള്‍ക്കു പ്രത്യേക മണ്ഡലങ്ങള്‍ എന്ന ബ്രിട്ടീഷ് പ്രധാനമന്ത്രി റാംസേ മക്ഡൊണാള്‍ഡിന്റെ ആശയത്തില്‍ പ്രതിഷേധിച്ച് കോണ്‍ഗ്രസ് പാര്‍ട്ടിയില്‍നിന്നു രാജിവെച്ച് ‘കോണ്‍ഗ്രസ് നാഷണലിസ്റ്റ് പാര്‍ട്ടി’ സ്ഥാപിച്ചു. ഗംഗാസംരക്ഷണം, ഹരിജനോദ്ധാരണം, അയിത്തത്തിനെതിരേയുള്ള പോരാട്ടം തുടങ്ങി സാമൂഹിക നവോത്ഥാനത്തിന്റെ വിവിധ മേഖലകളില്‍ പ്രകാശം പരത്തിയ അദ്ദേഹം, 1946 നവംബര്‍ 12-ന് മരണമടഞ്ഞു. 2014-ല്‍ മഹത്തായ സേവനങ്ങള്‍ക്ക് രാഷ്ട്രം അദ്ദേഹത്തിന് ഭാരതരത്‌നം നല്‍കി ആദരിച്ചു.