സ്വാധിഷ്ഠാന ചക്രം (യോഗപദ്ധതി 89)

സിന്ദൂരപൂര രുചിരാരുണ പത്മമന്യത്
സൗഷുമ്‌ന മധ്യഘടിതം ധ്വജമൂലദേശേ
അംഗച്ഛദൈ: പരിവൃതം തഡിദാഭവര്‍ണൈ:
ബാദൈ്യ: സബിന്ദുലസിതൈശ്ച പുരന്ദരാന്തൈ:

ലിംഗമൂലസ്ഥാനത്തുള്ള സിന്ദൂര നിറത്തിലുള്ള ചക്രമാണ് സ്വാധിഷ്ഠാന ചക്രം. അതിലെ പത്മത്തിന്റെ ആറ് ഇതളുകളില്‍ മിന്നലിന്റെ നിറത്തിലുള്ള ബം, ഭം, മം, യം, രം, ലം എന്നീ ആറ് അക്ഷരങ്ങള്‍ ശോഭിക്കുന്നു.

തസ്യാന്തരേ പ്രവിലസദ്വിശദപ്രകാശം
അംഭോജമണ്ഡലമഥോ വരുണസ്യ തസ്യ
അര്‍ധേന്ദുരൂപ ലസിതം ശരദിന്ദുശുഭ്ര
വം കാരബീജമമലം മകരാധിരൂഢം

അതിന്റെ ഉള്ളില്‍ പ്രകാശപൂര്‍ണമായ, ശോഭായമാനമായ വരുണ (ജലം) മണ്ഡലമാണ്. അര്‍ധചന്ദ്രനാല്‍ ശോഭിക്കുന്ന നിഷ്‌കളങ്കമായ വം എന്ന ജല ബീജമന്ത്രം ഇവിടെ ഒരു മകര മത്സ്യത്തിനു മേലെ ഇരിക്കുന്നു.

തസ്യാങ്കദേശാകലിതോ ഹരിരേവ പായാത്
നീല പ്രകാശ രുചിര ശ്രിയമാദധാന:
പീതാംബര പ്രഥമ യൗവന ഗര്‍വ ധാരീ
ശ്രീവത്സകൗസ്തുഭധരോ ധൃതവേദബാഹു:

ആ വം – ബീജത്തിന്റെ മടിത്തട്ടില്‍ യൗവനയുക്തനായ, മഞ്ഞപ്പട്ടുടുത്ത, നീല നിറമുള്ള, ശ്രീവത്സവും കൗസ്തുഭവും ധരിച്ച ചതുര്‍ബാഹുവായ മഹാവിഷ്ണു ഇരിക്കുന്നു. കൂടെ രാകിണീ ദേവിയും ഇരിക്കുന്നു. നീല നിറമുള്ളവളും അനേകം ആയുധങ്ങള്‍ ഏന്തിയവളും അമൃത പാനത്താല്‍ മത്തുപിടിച്ചവളുമാണ് രാകിണീ ദേവി.

ഈ ചക്രമുണര്‍ന്നാല്‍ അഹങ്കാരാദി ദോഷങ്ങള്‍ നശിക്കും. വെളിച്ചം ഇരുട്ടിനെ എന്ന പോലെ ജ്ഞാനം അജ്ഞാനാന്ധകാരത്തെ നീക്കിക്കളയും. സാധകന്‍ കവിയും യോഗീശ്വരനും ആയിത്തീരും. നാക്കില്‍ സരസ്വതി വിളയാടും.

മൂലാധാരത്തിനും രണ്ടംഗുലം മേലെയാണ് സ്വാധിഷ്ഠാന ചക്രം ഇരിക്കുന്നത്. ജലത്തിന്റെ സ്ഥാനമായതിനാല്‍ രസമാണ് പ്രധാന ഗുണം. അതുകൊണ്ടു തന്നെ രസനയ്ക്കും (നാക്ക്) സ്വാധിഷ്ഠാനവുമായി ബന്ധമുണ്ട്. ശരീരം മുഴുവന്‍ സഞ്ചരിക്കുന്ന വ്യാപനശീലനായ വ്യാന പ്രാണന്റെ മുഖ്യ സ്ഥാനം ഇതാണ്. ഇത് ഭുവര്‍ ലോക സ്ഥാനവുമാണ്.

വ്യക്തിയുടെ സ്വന്തം ഇരിപ്പിടം (സ്വ – അധിഷ്ഠാനം) ആണ് ഇത്.

നമ്മുടെ സ്വഭാവത്തെ രൂപപ്പെടുത്തുന്ന സഞ്ചിത സംസ്‌കാരങ്ങള്‍ ഇതില്‍ ഉറങ്ങിക്കിടക്കുന്നു. പ്രാകൃത വികാരങ്ങള്‍ ഇതിന്റെ ആഴങ്ങളില്‍ നിന്ന് ഉയര്‍ന്നുവരും.

പശുപതിയുടെ (ശിവന്‍) സ്ഥാനവുമാണ് ഇത്. പശു എന്നാല്‍ മൃഗം – മൃഗീയ വികാരങ്ങള്‍. അതിനെ കീഴടക്കുന്നവനാണ് പശുപതി.

കുണ്ഡലിനിക്ക് ഉണര്‍വുണ്ടായാലും സ്വാധിഷ്ഠാനത്തിലെ അടങ്ങിക്കിടക്കുന്ന സംസ്‌കാരങ്ങള്‍ അതിനെ തടസ്സപ്പെടുത്തി തിരിച്ചുവിടും. ഒരു ഗുരുവിന്റെ മേല്‍നോട്ടം വളരെ അത്യാവശ്യമായ ഒരു അവസ്ഥയാണിത്.

താമസികവികാരങ്ങളുടെ ആക്രമണം ധാരാളം ഏറ്റുവാങ്ങേണ്ട ഘട്ടമാണിത്. വികാരങ്ങളുടെ വേലിയേറ്റം ഉണ്ടാകും. വയറിളകിയാല്‍ ശരീരത്തിലെ മാലിന്യങ്ങള്‍ തള്ളിത്തെറിച്ചു പോകുന്നതുപോലെ ഒരു പ്രക്രിയയാണിവിടെ നടക്കുക.

ബുദ്ധന്‍ ബോധിവൃക്ഷച്ചുവട്ടില്‍ ബോധോദയത്തിനു കാത്ത് തപസ്സു ചെയ്യുമ്പോള്‍ അദ്ദേഹത്തെ വഴി തെറ്റിക്കാനായി മാര വന്നതായും പ്രലോഭനത്തിനു ശ്രമിച്ചതായും ബുദ്ധചരിതത്തില്‍ കാണാം. ഇതു പുറത്തു നിന്നുള്ള ശക്തിയല്ല. ഉള്ളില്‍ തന്നെയുള്ള വ്യാമോഹങ്ങളാണ്. അവയെ കീഴടക്കിയാലേ മുന്നോട്ടു വഴിയുള്ളൂ.

ഇതിലൂടെ തടസ്സം നീങ്ങുമെന്നു മാത്രമല്ല, അത് മുന്നോട്ടുള്ള യാത്രയ്ക്ക് കരുത്തു പകരുകയും ചെയ്യും.