മണ്ഡൂകമെന്നാല് തവള. ഇവയ്ക്ക് ഇരുത്തിയ സ്ഥലത്തിരിക്കാത്ത പ്രകൃതമാണ്. പക്ഷെ പ്രകൃതിയെ അതിന്റെ താളത്തില് നിറുത്താന് നിസ്സാരന്മാരാണെന്നു വിചാരിക്കപ്പെടുന്ന ജന്തുക്കളും ആവശ്യമാണ്. മനുഷ്യന്റെ ഇടപെടല് കൊണ്ട് ഇവയുടെ എണ്ണം ഇന്ന് തുലോം കുറഞ്ഞു പോയിട്ടുണ്ട്.
മണ്ഡൂകാസന മധ്യസ്ഥം
കൂര്പ്പരാഭ്യാം ധൃതം ശിര:
ഏതദ്ഭേകവദുത്താന-
മേതദുത്താനമണ്ഡുകം. (ഘേ. സം. 2-24)
മണ്ഡൂകാസനത്തിലിരുന്ന് തല കൈമുട്ടുകൊണ്ട് താങ്ങുന്നത് ഉത്താന മണ്ഡ്യൂകാസനം.
ചെയ്യുന്ന വിധം
കാലുകള് മുന്നോട്ടു നീട്ടിയിരിക്കുക.
വലതുകാല് മടക്കി വലതു തുടയുടെ വശത്തു ചേര്ത്തു വെക്കുക.
ഇടതുകാല് ഇടതു വശത്തും.
പൃഷ്ഠം നിലത്തു പതിച്ചു വെക്കണം. കാല് വിരലുകള് വശങ്ങളിലേക്കു നോക്കിയിരിക്കും. കാല്പത്തികളുടെ ഉള്പാര്ശ്വവശങ്ങള്, പെരുവിരലിന്റെ വശമടക്കം നിലത്തു പതിഞ്ഞിരിക്കും.
(ഇപ്പോള് ഘേരണ്ഡ സംഹിതയില് പറഞ്ഞ മണ്ഡൂകാസനമായി.)
പിന്നോട്ടു വളഞ്ഞ് തലയുടെ ഉച്ചി നിലത്ത് പതിച്ചു വെക്കുക. കൈകള് മടക്കി പിണച്ച് തലക്കു മുകളില് ശരീരത്തിനു താങ്ങായി പതിച്ചു വെക്കുക. നട്ടെല്ല് ഭൂമിയില് നിന്നും ഉയര്ന്നിരിക്കും. ദീര്ഘശ്വാസം ചെയ്യുക.
കഴുത്ത്, കാല്മുട്ട് ഇവയില് പ്രശ്നമുള്ളവര് ചെയ്യരുത്.
ഗുണങ്ങള്
നെഞ്ചിന് വികാസമുണ്ടാവും. ശ്വാസകോശങ്ങള്ക്ക് ഗുണകരമാണ്. വീര്യ ശക്തി ആത്മീയമായി ഉപയോഗിക്കപ്പെടും.
ഏകാഗ്രത കൂടും.