ശ്രീരാമകൃഷ്ണന് ദക്ഷിണേശ്വരത്ത് താമസിച്ചിരുന്നപ്പോള് അദ്ദേഹത്തെ കാണാന് നരേന്ദ്രന് ഇടയ്ക്കിടെ ചെല്ലാറുണ്ട്. ഒരിക്കല് ശ്രീരാമകൃഷ്ണന് നരേന്ദ്രനെ ഒന്നു പരീക്ഷിക്കുവാന് തീരുമാനിച്ചു.
ഒരു ദിവസം നരേന്ദ്രന് വന്ന് ശ്രീരാമകൃഷ്ണനെ നമസ്കരിച്ച് മുന്പില് ഇരുന്നു. ശ്രീരാമകൃഷ്ണന് കണ്ട ഭാവം നടിച്ചില്ല. ശ്രീരാമകൃഷ്ണന് ധ്യാനത്തിലായിരിക്കും എന്നു നരേന്ദ്രന് കരുതി. നരേന്ദ്രന് അവിടെ നിന്ന് എഴുന്നേറ്റു പോയി.
കുറച്ചു കഴിഞ്ഞപ്പോള് ശ്രീരാമകൃഷ്ണന് മറ്റു ഭക്തന്മാരോട് സംസാരിക്കുന്നത് പുറത്ത് നിന്ന് നരേന്ദ്രന് കേട്ടു. നരേന്ദ്രന് ഉടനെ അകത്തു ചെന്നു. ശ്രീരാമകൃഷ്ണന് നരേന്ദ്രനോട് മിണ്ടിയില്ല. മുഖം തിരിച്ച് ചുമരിലേക്ക് നോക്കിയിരുന്നു. നരേന്ദ്രന് അവിടെ തന്നെ നിന്നു. എന്നിട്ടും ഗുരു മിണ്ടിയില്ല.
കുറെ ദിവസം കഴിഞ്ഞപ്പോള് നരേന്ദ്രന് വീണ്ടും ശ്രീരാമകൃഷ്ണന്റെ അടുത്തു ചെന്നു. അപ്പോഴും നരേന്ദ്രനോട് സംസാരിച്ചില്ല. നരേന്ദ്രന് രാത്രിയായപ്പോള് വീട്ടിലേക്ക് മടങ്ങി. വീണ്ടും വീണ്ടും ചെന്നപ്പോഴും അനുഭവം ഇതു തന്നെയായിരുന്നു. എന്താണ് ഗുരു തന്നോട് ഇങ്ങനെ പെരുമാറുന്നത് എന്നു നരേന്ദ്രന് ചിന്തിച്ചു.
എങ്കിലും ഗുരുവിനെ കാണാന് നരേന്ദ്രന് തുടര്ച്ചയായി ചെല്ലാറുണ്ട്. രണ്ടു മാസം ഇങ്ങനെ കഴിഞ്ഞു. ഒരു ദിവസം നരേന്ദ്രനോട് ശ്രീരാമകൃഷ്ണന് ചോദിച്ചു.
”ഞാന് നിന്നോട് മിണ്ടുന്നില്ലെങ്കിലും നീ പതിവായി വരുന്നുണ്ടല്ലോ. എന്താണതിനു കാരണം?”
ചോദ്യം കേട്ടപ്പോള് നരേന്ദ്രന് പറഞ്ഞു.
”അങ്ങ് എന്നോട് സംസാരിക്കുന്നതിനു വേണ്ടി മാത്രമാണ് ഞാനിവിടെ വരുന്നത് എന്ന് അങ്ങ് കരുതിയോ? ഞാനങ്ങയെ സ്നേഹിക്കുന്നു. എനിക്ക് അങ്ങയെ കാണണം. അതിനാണ് ഞാനിവിടെ വരുന്നത്. അങ്ങ് മിണ്ടിയാലും ഇല്ലെങ്കിലും ഞാന് വരും.”
നരേന്ദ്രന്റെ മറുപടി കേട്ടപ്പോള് ശ്രീരാമകൃഷ്ണന് സന്തോഷമായി. അദ്ദേഹം നരേന്ദ്രനെ അനുഗ്രഹിച്ചു ഇങ്ങനെ പറഞ്ഞു:
”നിന്നോട് സ്നേഹവും ലോഹ്യവും കാണിച്ചില്ലെങ്കില് നീ വരാതിരിക്കുമോ എന്നു ഞാന് പരീക്ഷിച്ചു നോക്കുകയായിരുന്നു. നിന്നെപ്പോലെ മനക്കരുത്തുള്ള ഒരാള്ക്കു മാത്രമേ ഇത്രമാത്രം തിരസ്കാരവും അവഗണനയും താങ്ങാനാവൂ. വേറെ ആരെങ്കിലുമാണെങ്കില് ഇനി വരാത്തവണ്ണം എന്നേ വിട്ടുപോയേനെ.”
ഈ മനക്കരുത്താണ് നരേന്ദ്രനെ ലോകാരാദ്ധ്യനായ സ്വാമി വിവേകാനന്ദനാക്കി മാറ്റിയത്.